Hangi Tür Şirketi Kurmalıyım? (Şahıs Şirketi – Anonim Şirketi – Limited Şirketi, Farklılıklar ve Avantajlar)

Anonim Şirket, Limited Şirket ve Şahıs Şirketi ticari hayatta en çok bilinen üç şirket türüdür. Aynı zamanda bir girişim fikri olan kişi veya kişilerin ticari hayata adım atarken en çok sorduğu “Hangi tür şirketi kurmalıyım?” sorusuna da en popüler cevap olan şirket türleridir. Girişim düşüncesi hazır bulunan fakat bu fikrini hangi şirket yapılanması ile başlatacağı noktasında karar veremeyen birçok girişimci için şirket türleri, her şirket türünün kendine ait avantajları/dezavantajları, birbirinden farklı olduğu noktalar bu yazıda açıklanacaktır.

GİRİŞ

Şirket, ticari faaliyette bulunmak amacıyla kurulan, ortaklı veya şahıs odaklı olarak kurulabilen ticari bir yapıdır. Hangi tür şirket ile ticari hayata atılacağınız esasen kişi veya kişilerin ne tür bir yapılanma beklediği ile ilgilidir çünkü şirket türlerine göre ticari yapılar farklılıklar göstermektedir. Ticari hayatta en çok bilinen ve karşımıza çıkan üç şirket türü şu şekildedir:

ŞAHIS ŞİRKETİNİN, ANONİM ŞİRKET VE LİMİTED ŞİRKETTEN FARKLARI VE ŞAHIS ŞİRKETİ KURMANIN AVANTAJLARI/DEZAVANTAJLARI

Şahıs Şirketi, Anonim Şirket ve Limited Şirket yapılanmalarına kıyasla kuruluş aşaması çok daha kolay olan ve herhangi bir sermaye bildiriminde bulunma zorunluluğu olmaması sebebiyle çok daha az sermayeler ile kurulabilen bir şirket türüdür. Ancak ilk başta bu kolaylıklar girişimciler için cazip gibi görünse de Şahıs Şirketi sahiplerinin gelir vergisi hesabında gelire bağlı artan oranlar mevcut olması sebebiyle iş hacimlerinin artması ile beraber ciddi gelir vergisi yükümlülükleri ortaya çıkmaktadır. Diğer tarafta Anonim ve Limited Şirket yapılarında kurumlar vergisi oranları sabittir, Şahıs Şirketlerinde olduğu gibi gelire bağlı değişiklik göstermemektedir.

Şahıs Şirketi’ni, Anonim Şirket ve Limited Şirketten ayıran en önemli özellik esasen sorumluluktur. Şahıs Şirketi sahipleri var olan tüm mal varlıkları ile şirketlerinin borçlarından ötürü sorumluluk altına girmektedirler. Her ne kadar kamu borçları için bazı istisnalar mevcut olsa da Anonim Şirket ve Limited Şirketin borçlarından ortakların şahsen sorumluluğu bulunmamaktadır.

Şahıs Şirketi kurmak isteyen girişimcinin yaşı 18-29 yaş aralığında ise bu girişimci genç girişimci olarak değerlendirilmekte ve bu kapsamda 3 yıl süreli olarak 150.000 TL’ye kadar gelir vergisinden muaf tutulmaktadır. Ayrıca 1 yıl süreli olarak BAĞ-KUR priminden de muaf tutulmaktadır. Bu muafiyetin ön şartı ise 01.06.2018 tarihinden bu yana BAĞ-KUR’dan ilk kez faydalanmak ve daha önce herhangi bir şirket açılışı yapmamak ve herhangi bir şirkete ortak olmamaktır.

Anonim ve Limited Şirketler, şirketin borçlarından şahsen sorumluluğun doğmaması, kurumsallığa ve ortaklar arası ilişkilere katkıda bulunan hukuki kurumlardan faydalanma imkânı vermesi gibi sebeplerden ötürü Şahıs Şirketi’nden daha avantajlı gözükmektedir. Ancak genç girişimci sıfatıyla kurulan Şahıs Şirketi’nin getirdiği muafiyet, mali avantajları sebebiyle Anonim ve Limited Şirket yerine tercih edilebilmektedir.

Ayrıca Şahıs Şirketi’ne tanınan muafiyetin bitmesi veya ticari risklerin çoğalması ile şahıs şirketinin, yeni kurulacak bir Anonim veya Limited Şirketi ile birleşmesi de mümkündür. Böylece hem muafiyetten 3 sene ile faydalanılabileceği gibi hem de Şahıs Şirketi, ticari ilişkileri, mal varlığı ve benzeri tüm ticari birikimiyle ileride kurulacak yeni bir Anonim veya Limited Şirketi’ne aktarılabilecektir.

ANONİM ŞİRKET VE LİMİTED ŞİRKET FARKLARI, AVANTAJLARI/DEZAVANTAJLARI

KONU	ANONİM ŞİRKET	LİMİTED ŞİRKET
SERMAYE	Anonim Şirketlerde asgari sermaye miktarı 50.000 TL’dir.	Limited Şirketler de asgari sermaye miktarı 10.000 TL’dir.
ORTAK SAYISI	Anonim Şirketlerde ortak sayısı en az 1 en çok 500 olabilmektedir. 500 üstü hissedar ancak Anonim Şirket halka arz olmuş ise mümkündür.	Limited Şirkette ortak sayısı en az 1 en çok 50 olabilir.
HALKA ARZ OLMA	Anonim Şirketler halka arz olabilir	Limited Şirketlerin halka arz olma olanağı bulunmamaktadır.
HİSSE DEVİR ŞEKLİ	Anonim Şirketlerde, hisse devirlerinin noterden yapılma mecburiyeti yoktur. Ticaret sicilinde tescil mecburiyeti de bulunmamaktadır	Limited Şirketlerde pay devrinin noterden yapılma mecburiyeti olup, pay devri onayının Ticaret Siciline tescil edilmesi gerekmektedir.
HİSSE DEVRİ VERGİLENDİRMESİ	Anonim Şirketlerde ise hisse senetlerinin satışı iki yıldan sonra meydana geldiğinde satıştan doğan değer artış kazancı gelir vergisine tabii değildir. Pay senetlerinin varlığı hisse satışı sonunda vergi ödenmemesi için zorunluluk teşkil etmektedir.	Limited Şirketlerde hisse satışları ne zaman yapılırsa yapılsın değer artış kazancı olarak gelir vergisine tabidir ve hissedarlar değer artış kazancına göre yüksek vergi miktarları ile karşı karşıya gelebilmektedirler.
AVUKAT İLE ÇALIŞMA ZORUNLULUĞU	Sermayesi 250.000 TL ve üstü olan Anonim Şirketlerde avukat ile çalışma zorunluluğu bulunmaktadır	Limited Şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu mevcut değildir.
ORTAKLARIN BORÇLARDAN SORUMLULUĞU	Anonim Şirketlerde tek borç ilkesi mevcuttur, bu kapsamda ortaklar borçlara karşı yalnızca taahhüt ettikleri ya da ortaya koydukları pay kadar sorumluluk sahibidirler. Anonim Şirketlerde ortaklar esasen Şirkete karşı bir borç içindedirler, Şirketin alacaklılarına karşı bir sorumlulukları bulunmamaktadır. Ancak Anonim Şirket’in borcu bir kamu borcu niteliğindeyse ve bu kamu borcu Anonim Şirketin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemiyorsa bu noktada Anonim Şirketin kanuni temsilcilerinin sorumluluğuna gidilebilecektir. Kamu borçları açısından Anonim Şirket’in en önemli farkı, yönetim kurulunda olmayan ve şirkette herhangi bir idarecilik görevi veya temsil yetkisi bulunmayan şirket ortağının kamu borçlarına ilişkin bir sorumluluğu bulunmamaktadır.	Limited Şirketlerde de ortaklar şirket borçlarına karşı kendi mal varlıkları ile sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler. Yine bu durumun istisnasını kamu alacakları oluşturmaktadır. Limited Şirketin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan kamu alacağından Limited Şirket ortakları sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulurlar. Kamu borçları açısından Limited Şirket’in en önemli farkı Limited Şirket ortağı, şirkette müdürlük görevi veya temsil yetkisi bulunmasa dahi kamu borçlarından dolayı sermaye payı ile sorumlu olmaktadır.
YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN / MÜDÜRLERİN SORUMLULUĞU	Anonim Şirketi yönetim kurulu, herhangi bir görev veya yetkiyi makul derecede özen göstererek 3. kişilere devrettiği takdirde bu 3. kişilerin fiillerinden sorumlu olmazlar.	Limited Şirket müdürleri, görev veya yetki devri yaptığı kişileri gözetlemekle yükümlüdür ve bu doğrultuda ilgili kişilerin fiillerinden sorumluluğu doğabilecektir.
EMİSYON PRİMİ	Anonim Şirkette emisyon primi uygulaması sayesinde şirket hisseleri değerinin üstünde üçüncü kişilere verilebilmektedir. Böylece, özellikle Anonim Şirkete yatırımcı olarak gelen yeni hissedarın diğer hissedarın çok üstünde bir hisse oranına sahip olmaması temin edilebilmektedir.  Anonim Şirket, itibari değeri (birim fiyatı) 1 TL’ye tekabül eden bir şirket hissesini emisyon primli sermaye artırımı ile 100 TL karşılığında devredebilecek ve  99 TL’sini emisyon primi olarak muhasebeleştirebilecektir.	Limited Şirket türünde emisyon primi uygulaması mevcut değildir. Limited Şirket hissedarı, bir hissesinin değerini yine aynı itibari değerde satışa sunabilir. Anonim Şirketteki gibi itibari değerinin üstünde satılması mümkün değildir.

İDEAL ŞİRKET TÜRÜ HANGİ ŞİRKETTİR?

Yukarıda bahsedilen ve ticari hayatta en çok karşılaşılan üç tür şirketin de kendi içinde avantajları/dezavantajları ve farklılıkları mevcuttur. Ancak ideal şirket türü, bunu belirleyecek olan ortakların ihtiyaçları ve beklentileri ile ilgilidir. Bu sebeple, ideal şirket türü; çalışılacak sektör ve sermaye miktarı ile, üstlendiği sorumluluk ve sorumlu olduğu vergi miktarı ile, sahip olmasını beklediği kazanç tahmini ve ortaklık yapısı ile uyumlu olan şirkettir. Bu sebeple “Hangi tür şirket kurmalıyım?” sorusuna cevap ararken bu unsurlar başlıca konular olarak göz önüne alınmalı ve daha sonrasında diğer hukuki başlıklar değerlendirilmelidir.